[edit: Artykuł pisany przed wejściem w życie w dniu 31 marca 2020 r. nowelizacji specustawy, która wprowadza zawieszenie biegu terminów procesowych w postępowaniu administracyjnym. Szczegółowe opracowanie dotyczące zmian w postępowaniu w sprawie o wydanie pozwolenia na budowę w okresie epidemii wraz z chronologią zmian od dnia 14 marca 2020 r. dostępne na blogu]
Ogłoszenie w dniu 13 marca 2020 r. stanu zagrożenia epidemicznego na terenie całego kraju w związku z rozprzestrzenianiem się koronawirusa SARS-CoV-2, a następnie w dniu 20 marca 2020 r. – stanu epidemii, ma również wpływ na toczące się postępowania administracyjne, w tym postępowania w sprawie o pozwolenie na budowę.
Zgodnie z zaleceniami rządu oraz służbami sanitarnymi, organy administracji architektoniczno-budowlanej, w tym urzędy miast i starostwa powiatowe ograniczają kontakty z interesantami (brak możliwości umówienia wizyty), a także przyjmowanie nowych wniosków.
Ma to szczególne znaczenie dla inwestora w razie konieczności uzupełnienia braków formalnych wniosku o pozwolenie na budowę, np. poprzez przedłożenie map i dokumentów, których uzyskanie w wyznaczonym przez organ terminie (najczęściej 7 dni) jest w obecnym czasie niemożliwe.
Jakie środki przysługują inwestorowi pozwalające zachować terminy nałożone przez organ w postępowaniu? O tym w dzisiejszym artykule.
1/ Braki formalne wniosku o pozwolenie na budowę
Zgodnie z art. 64 § 2 kodeksu postępowania administracyjnego (dalej: „k.p.a.”), który znajduje zastosowanie w postępowaniach administracyjnych, w tym również w postępowaniu o wydanie pozwolenia na budowę:
,,Jeżeli podanie nie spełnia innych wymagań ustalonych w przepisach prawa, należy wezwać wnoszącego do usunięcia braków w wyznaczonym terminie, nie krótszym niż siedem dni, z pouczeniem, że nieusunięcie tych braków spowoduje pozostawienie podania bez rozpoznania’’
Cytowany przepis stanowi podstawę prawną kierowanych w toku postępowania do inwestora wezwań organu w celu m.in. doprecyzowania wniosku o pozwolenie na budowę, czy przedłożenia brakującej dokumentacji projektowej.
Zgodnie z powyższym organ ma obowiązek wyznaczyć co najmniej siedmiodniowy termin na uzupełnienie braków wniosku.
Co w przypadku, gdy termin ten okaże się niewystarczający?
Z takim problemem inwestorzy muszą mierzyć się w obecnej sytuacji bardzo często. Z uwagi na długi obieg korespondencji urzędowej, terminy na uzupełnienie braków zostały wyznaczone jeszcze przed ogłoszeniem stanu zagrożenia epidemicznego koronawirusem SARS-CoV-2, a więc bez możliwości uwzględnienia przez organ zaistniałych nadzwyczajnych okoliczności.
Terminy te są dla inwestora wiążące, przy czym szereg organów administracji publicznej (w tym na przykład wydziały / zarządy geodezji i kartografii) ograniczyły przyjęcia interesantów, a w rezultacie możliwość uzyskania dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej została ograniczona do drogi korespondencyjnej.
W tej sytuacji inwestor może skorzystać z następujących środków prawych:
- wniosku o przedłużenie terminu na uzupełnienie braków;
- wniosku o zawieszenie postępowania.
2/ Wniosek o przedłużenie terminu na uzupełnienie braków
Kodeks postępowania administracyjnego nie zna instytucji „wniosku o przedłużenie terminu”, jest ona jednak bardzo często stosowana w praktyce.
Podstawę prawną wniosku o przedłużenie terminu może pośrednio stanowić cytowany wyżej art. 64 § 2 k.p.a., zgodnie z którym organ wyznacza co najmniej siedmiodniowy termin na uzupełnienie braków, co oznacza, że stosownie do okoliczności: może wyznaczyć termin dłuższy.
Tutaj należy pamiętać, że ustawa nie przewiduje, w jakich okolicznościach wniosek o przedłużenie terminu powinien zostać uwzględniony, a w jakich nie.
Tym samym, powodzenie wniosku zależy od decyzji organu, który – co należy ponownie podkreślić – nie ma obowiązku wniosku uwzględniać.
Zakładając jednak, że przyczyna braku możliwości uzupełnienia wniosku o pozwolenie na budowę jest obiektywnie uzasadniona – takim uzasadnieniem może być na przykład brak możliwości uzyskania niezbędnych dokumentów wobec ograniczone zasady przyjęć interesantów w urzędach – organ najprawdopodobniej wniosek taki uwzględni.
Sporządzając wniosek o przedłużenie terminu, inwestor powinien wskazać w jakim terminie wniosek uzupełni (celem uniknięcia wątpliwości należy wskazać datę dzienną) oraz uzasadnić przyczynę braku możliwości uzupełnienia wniosku w pierwotnym terminie.
Wniosek taki powinien zostać nadany przesyłką poleconą / złożony w urzędzie w pierwotnym terminie wyznaczonym przez organ. W innym przypadku zastosuje sankcję wynikającą z ustawy, tj. pozostawi wniosek bez rozpoznania.
3/ Zawieszenie postępowania
Innym sposobem pozwalającym zapobiec bezskutecznemu upływowi terminu na uzupełnienie braków wniosku o pozwolenie na budowę jest instytucja zawieszenia postępowania.
Należy w tym miejscu zaznaczyć, że w przeciwieństwie do postępowania cywilnego, postępowanie administracyjne nie przewiduje zawieszenia postępowania z mocy prawna na skutek siły wyższej.
W związku z tym, jeżeli inwestor przewiduje, że kontynuacja postępowania o wydanie pozwolenia na budowę będzie niemożliwa przez dłuższy czas, może złożyć wniosek o zawieszenie postępowania na podstawie art. 98 § 1 k.p.a., zgodnie z którym:
,,Organ administracji publicznej może zawiesić postępowanie, jeżeli wystąpi o to strona, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte, a nie sprzeciwiają się temu inne strony oraz nie zagraża to interesowi społecznemu’’
Zgodnie z cytowanym przepisem, konieczne jest, aby wniosek o zawieszenie postępowania pochodził od strony, na której żądanie postępowanie zostało wszczęte (w przypadku wniosku o pozwolenie na budowę będzie to inwestor).
Nadto, by wniosek został uwzględniony pozostałe strony postępowania nie mogą złożyć sprzeciwu. W przypadku wniosku o pozwolenie na budowę pozostałymi stronami będą właściciele/użytkownicy wieczyści nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania inwestycji.
Użyte w art. 98 § 1 k.p.a. pojęcie braku sprzeciwu innych stron jest różnie interpretowane w piśmiennictwie.
Jedni uważają, że przepis art. 98 § 1 k.p.a. nie wymaga wyrażenia zgody na zawieszenie postępowania przez pozostałe strony, ponieważ przepis stanowi tylko o możliwości zgłoszenia sprzeciwu. W takiej sytuacji to organ powinien zawiadomić pozostałe strony o wniosku inwestora o zawieszenie postępowania oraz poinformować strony, że są uprawnione do wyrażenia sprzeciwu w stosunku do takiego wniosku [1].
Pojawiają się również głosy przeciwne, wskazujące, że inne strony postępowania muszą w sposób niebudzący wątpliwości wyrazić zgodę na zawieszenie postępowania w formie pisemnej [2].
Wobec powyższych wątpliwości, jeżeli inwestor ma możliwość uzyskać zgodę na zawieszenie postępowania od pozostałych stron, rekomenduje się, by dołączyć zgody do składanego przez inwestora wniosku.
Wniosek o zawieszenie postępowania powinien zawierać krótkie uzasadnienie oraz argumentację, że jego uwzględnienie nie zagraża interesowi społecznemu, a także jeżeli dysponujemy takimi oświadczeniami – powinien zawierać informację o zgodzie pozostałych stron na zawieszenie postępowania.
Wniosek powinien zostać nadany przesyłką poleconą / złożony w urzędzie w pierwotnym terminie na uzupełnienie braków wyznaczonym przez organ.
Podobnie jak w przypadku wniosku o przedłużenie terminu, organ nie ma obowiązku uwzględnić wniosku inwestora o zawieszenie postępowania, organ bowiem ,,może zawiesić postępowanie’’ a nie musi. Pozytywne rozpatrzenie wniosku będzie zatem zależało od uznania organu.
Na skutek zawieszenia postępowania tok postępowania ulega wstrzymaniu, sprawa pozostaje bez biegu i żadne czynności procesowe nie są podejmowane; w okresie zawieszenia postępowania żadne terminy procesowe nie biegną (w tym termin na uzupełnienie braków wniosku).
W przypadku skutecznego zawieszenia postępowania na wniosek inwestora konieczne jest złożenie w okresie trzech lat od daty zawieszenia postępowania wniosku o podjęcie zawieszonego postępowania. W innym przypadku wniosek o wydanie pozwolenia na budowę będzie uznany za wycofany (art. 98 § 2 k.p.a.).
4/ Wniosek o przywrócenie terminu
W przypadku uchybienia terminowi do uzupełnienia braków wniosku o pozwolenie na budowę, istnieje możliwość złożenia wniosku o przywrócenie terminu na podstawie art. 58 k.p.a.
Zgodnie art. 58 k.p.a. prośbę o przywrócenie terminu należy wnieść do organu rozstrzygającego sprawę w ciągu siedmiu dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu. Jednocześnie z wniesieniem prośby należy dopełnić czynności, dla której określony był termin (w rozważanym przypadku – uzupełnić braki wniosku).
Organ w takim przypadku przywróci termin, jeżeli inwestor uprawdopodobni, że uchybienie nastąpiło bez jego winy (np. z uwagi na obiektywne przeszkody niemożliwe do przezwyciężenia).
Poszukujesz więcej informacji na temat specjalizacji kancelarii prawa nieruchomości? Zapraszamy do zapoznania się z naszymi usługami prawnymi dla firm
Podsumowanie
- stan zagrożenia epidemicznego w związku z rozprzestrzenianiem się koronawirusa SARS-CoV-2 ma również wpływ na toczące się postępowania administracyjne, w tym postępowania w sprawie o pozwolenie na budowę;
- aby zapobiec uchybieniu terminu wyznaczonego przez organ, inwestor może złożyć wniosek o przedłużenie terminu na uzupełnienie braków lub wniosek o zawieszenie postępowania (w przypadku, gdy przeszkoda jego kontynuacji będzie trwała przez dłuższy czas);
- organ nie ma obowiązku ww. wniosków uwzględnić, decyzja w tym przedmiocie zależy od uznania organu;
- w przypadku uchybienia terminowi do uzupełnienia braków wniosku o pozwolenie na budowę, inwestor może złożyć wniosek o przywrócenie terminu, jego uwzględnienie przez organ zależy od tego, czy inwestor zachowa wymogi formalne wniosku oraz czy uprawdopodobni, że uchybienie terminowi nastąpiło bez jego winy.
