3.10.2020 r.
Rozwiązania wybierane przez inwestorów na etapie realizacji inwestycji coraz częściej koncentrują się na wyborze rozwiązań przyjaznych dla środowiska, wpisujących się w otaczający krajobraz i z nim współpracujących. Przykładem takiego rozwiązania, funkcjonującego już na rynku budowlanym, są tzw. smart domy czerpiące energię elektryczną z odnawialnych źródeł energii jaką zapewnia instalacja fotowoltaiczna.
Tendencja do wyboru odnawialnych źródeł energii podczas realizacji inwestycji (zarówno domu jednorodzinnego jak i całych zespołów budynków wielorodzinnych) jest już widoczna i zgodnie z przewidywaniami, z czasem ich udział w rynku, będzie coraz wyższy.
Tutaj chociażby można sięgnąć do ostatniego raportu „Mieszkanie 2028/2048” zrealizowanego w ramach projektu Foresight Mieszkaniowy 2028/2048, którego pomysłodawcami byli Dorota Jarodzka-Środka oraz Kazimierz Środka (architekci, członkowie DOIA i SARP), w którym postawiono m.in. następującą tezę dotyczą przyszłych inwestycji: ,,Powstają ekologiczne, zielone osiedla, gdzie energia czerpana jest z odnawialnych źródeł (woda, słońce, ciepło wytwarzane przez organizm człowieka, specjalne generatory)’’.
W dzisiejszym artykule omówiony zostanie ten aspekt rynku budowlanego w kontekście montażu instalacji fotowoltaicznej na obiekcie budowlanym, tj. zasad jego realizacji od etapu uzyskiwania dofinansowania, a następnie pozwolenia na budowę / zgłoszenia aż do zakończenia budowy.
1/ Instalacja fotowoltaiczna – dofinansowanie
Analizując kwestię zasad budowy / montażu instalacji fotowoltaicznej zasadniczo sięgniemy do następujących ustaw:
- ustawa z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii (ustawa o OZE);
- ustawa z dnia 17 lipca 2009 r. o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji (u.s.z.e.);
- ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (p.o.ś.);
- ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (pr. bud.);
- ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (u.p.z.p.).
W kwestii zasad dofinansowania rozstrzygające znaczenie mają następujące akty prawne:
1. Dofinansowanie na podstawie ustawy o OZE
W przypadku ustawy o OZE znajdziemy tam regulacje interesujące podmioty prowadzące działalność w zakresie wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii, w tym zasady udzielania dofinansowania dla tych podmiotów na realizację inwestycji w zakresie danej instalacji odnawialnego źródła.
Tutaj można zaznaczyć, że projekt nowelizacji ustawy o OZE został wpisany do wykazu prac legislacyjnych, a termin przyjęcia projektu planowany jest na III kwartał 2020 roku.
Zgodnie z projektowaną zmianą maksymalny termin udzielenia pomocy publicznej w ramach aukcji OZE oraz systemów FIT/FIP, zostanie wydłużony o 5 lat – do „30 czerwca 2026 r.”. Jest to jedna z najważniejszych zmian, które zostały określone w projekcie nowelizacji.
2. Dofinansowanie na podstawie ustawy o systemie zarządzania emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji oraz POŚ
Na podstawie art. 22 u.s.z.e. zostało wydane Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 czerwca 2019 r. w sprawie rodzajów programów i projektów przeznaczonych do realizacji w ramach Krajowego systemu zielonych inwestycji oraz w drodze realizacji celów wymienionych w rozporządzeniu – Program Priorytetowy „Mój Prąd”.
W ramach powyższego Programu, przewidziane zostały zasady dofinansowania w związku z zakupem i montażem instalacji fotowoltaicznej dla osób fizycznych, które:
- są właścicielem lub współwłaścicielem instalacji fotowoltaicznej;
- wytwarzającą energię elektryczną na własne potrzeby;
- mają zawartą umowę regulującą kwestie związane z wprowadzeniem do sieci energii elektrycznej (umowę przyłączeniową) wytworzonej w mikroinstalacji.
Obecnie trwa drugi nabór wniosków (od 13 stycznia 2020 r. do 18 grudnia 2020 r. lub do wyczerpania środków), wnioski w ramach naboru składa się w formie elektronicznej.
Dofinansowanie udzielane jest w formie dotacji do 50% kosztów kwalifikowanych mikroinstalacji wchodzącej w skład przedsięwzięcia nie więcej niż 5 tys. zł na jedno przedsięwzięcie.
W ramach Programu (na podstawie regulaminu) instalacja fotowoltaiczna została zdefiniowana jako:
,,Zespół połączonych urządzeń służących przetwarzaniu energii promieniowania słonecznego w energię elektryczną. W skład instalacji wchodzą między innymi: ogniwa fotowoltaiczne, falownik’’
Więcej informacji na temat Programu – znajdziesz tutaj.
2/ Instalacja fotowoltaiczna – decyzja o warunkach zabudowy
Przechodząc do aspektów związanych już z samym montażem urządzeń fotowoltaicznych na obiekcie budowlanym w kontekście prawa budowlanego, należy po pierwsze odpowiedzieć na pytanie, czy wymaga on uzyskania warunków zabudowy.
W przypadku obowiązywania planu miejscowego na terenie nieruchomości objętej inwestycją uzyskanie decyzji WZ nie jest konieczne.
Nieco inaczej kształtuje się sytuacja inwestora, którego nieruchomość nie jest objęta ustaleniami planu miejscowego. W takim przypadku każdorazowo sytuacja wymaga rozważenia pod kątem zastosowania wyjątku z art. 59 ust. 1 w zw. z art. 50 ust. 2 pkt 1 u.p.z.p., zgodnie z którym nie wymagają decyzji o warunkach zabudowy roboty budowlane polegające na remoncie, montażu lub przebudowie, jeżeli nie powodują zmiany sposobu zagospodarowania terenu i użytkowania obiektu budowlanego oraz nie zmieniają jego formy architektonicznej, a także nie są zaliczone do przedsięwzięć wymagających przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, w rozumieniu przepisów o ochronie środowiska.
Zgodnie z interpretacją Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego z dnia 24 stycznia 2014 r.:
,,Decyzji o warunkach zabudowy nie wymaga instalacja na obiekcie budowlanym urządzeń fotowoltaicznych wraz z konstrukcją mocującą, o ile czynność ta nie prowadzi do zmiany zagospodarowania terenu lub zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części oraz nie wymagała uzyskania pozwolenia na budowę. Sytuacja ta dotyczy urządzeń fotowoltaicznych służących do wytwarzania energii elektrycznej na potrzeby danej nieruchomości, gdyż wówczas nie zmienia się jej sposób użytkowania, a jedynie źródło, z którego pozyskiwana jest energia elektryczna pozwalająca na korzystanie z nieruchomości. W takim przypadku należy uznać, że ewentualna sprzedaż nadwyżki energii elektrycznej, nie powinna automatycznie oznaczać zmiany sposobu zagospodarowania terenu lub zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego.’’
Należy przy tym pamiętać, że powyższe stanowisko GUNB nie ma mocy powszechnie obowiązującej i nie jest wiążące dla organów administracji rządowej ani sądów administracyjnych, a stanowi jedynie pewną wskazówkę interpretacyjną, przy czym jest ono uzasadnione na gruncie cytowanych przepisów u.p.z.p.
3/ Instalacja fotowoltaiczna – pozwolenie lub zgłoszenie po nowelizacji 2020 r.
Poszukując odpowiedzi na pytanie, czy montaż instalacji fotowoltaicznej na obiekcie budowlanym wymaga uzyskania pozwolenia na budowę lub dokonania zgłoszenia sięgniemy do art. 29 ust. 4 pkt 3 pr. bud. – w brzmieniu po nowelizacji prawa budowlanego, która weszła w życie w dniu 19 września 2020 r.
Zgodnie z art. 29 ust. 4 pkt 3 pr. bud.:
,,Nie wymaga decyzji o pozwoleniu na budowę oraz zgłoszenia, o którym mowa w art. 30, wykonywanie robót budowlanych polegających na instalowaniu pomp ciepła, wolno stojących kolektorów słonecznych, urządzeń fotowoltaicznych o mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 50 kW z zastrzeżeniem, że do urządzeń fotowoltaicznych o mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 6,5 kW stosuje się obowiązek uzgodnienia z rzeczoznawcą do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych pod względem zgodności z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej, projektu tych urządzeń oraz zawiadomienia organów Państwowej Straży Pożarnej’’
Zgodnie z powyższym instalacja urządzeń fotowoltaicznych o mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 50 kW co do zasady nie wymaga decyzji o pozwoleniu na budowę oraz zgłoszenia.
Przy czym, jeżeli jest to urządzenie fotowoltaiczne o mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 6,5 kW konieczne jest:
- uzgodnienie projektu budowlanego instalacji urządzeń fotowoltaicznych z rzeczoznawcą do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych pod względem zgodności z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej;
- zawiadomienie organów Państwowej Straży Pożarnej o zakończeniu robót budowlanych polegających na instalacji urządzeń fotowoltaicznych i zamiarze przystąpienia do ich użytkowania.
Wyjątki od powyższej zasady stanowią:
- wraz z instalacją urządzeń fotowoltaicznych będą wykonywane inne roboty budowlane skutkujące koniecznością uzyskania pozwolenia na budowę;
- inwestycja zostanie zakwalifikowana jako przedsięwzięcie, które wymaga przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, oraz przedsięwzięcia wymagające przeprowadzenia oceny oddziaływania na obszar Natura 2000;
- instalacja urządzeń fotowoltaicznych przy obiekcie budowlanym wpisanym do rejestru zabytków;
- instalacja urządzeń fotowoltaicznych o mocy zainstalowanej elektrycznej powyżej 50 kW;
– konieczne uzyskanie pozwolenia na budowę;
- instalacja urządzeń fotowoltaicznych na obszarze wpisanym do rejestru zabytków;
- urządzenia fotowoltaiczne o wysokości wyższej niż 3 m instalowane na obiekcie budowlanym;
– konieczne jest dokonanie zgłoszenia.
4/ Podsumowanie
- inwestor (przedsiębiorca) prowadzący działalność w zakresie wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii może uzyskać dofinansowanie na podstawie ustawy o OZE;
- inwestor (osoba fizyczna) w związku z zakupem i montażem instalacji fotowoltaicznej może uzyskać dofinansowanie na podstawie programu rządowego – Program Priorytetowy „Mój Prąd”;
- montaż instalacji fotowoltaicznej na obiekcie budowlanym nie wymaga uzyskania decyzji o warunkach zabudowy: jeżeli nieruchomość położona jest na terenie objętym planem miejscowym; lub w przypadku braku planu miejscowego – jeżeli nie prowadzi on do zmiany zagospodarowania terenu lub zmiany sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części oraz nie wymagała uzyskania pozwolenia na budowę;
- co do zasady instalacja urządzeń fotowoltaicznych o mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 50 kW nie wymaga decyzji o pozwoleniu na budowę oraz zgłoszenia;
- wyjątki stanowi m.in.: instalacja urządzeń fotowoltaicznych przy obiekcie budowlanym wpisanym do rejestru zabytków lub na obszarze wpisanym do rejestru zabytków, instalacja urządzeń fotowoltaicznych o mocy zainstalowanej elektrycznej powyżej 50 kW lub o wysokości powyżej 3 m.
