01.12.2024 r.
Skarga do sądu administracyjnego to narzędzie, które pozwala na kontrolę decyzji administracyjnych przez sądy pod kątem ich zgodności z prawem. Sporządzenie skargi administracyjnej może być jednak sporym wyzwaniem.
W dzisiejszym artykule omawiam kluczowe elementy skargi oraz wymogi, które skarga musi spełniać wraz z omówieniem procesu składania skargi (zachowanie terminu, złożenie wszystkich załączników, wniesienie do prawidłowego sądu). Dzięki tym informacjom unikniesz wielu błędów i zwiększysz szanse na pozytywne rozpatrzenie swojej skargi. Zapraszam do lektury!
1/ Skarga do sądu administracyjnego – kto może złożyć skargę?
Uprawnionym do wniesienia skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego jest każdy, kto ma w tym interes prawny oraz organy wskazane w art. 50 § 1 p.p.s.a., np. Rzecznik Praw Obywatelskich.
W praktyce będzie to najczęściej osoba, która jest stroną postępowania, a wydana decyzja administracyjna (postanowienie lub inny akt administracyjny) jest dla niej niekorzystny.
2/ Skarga do sądu administracyjnego – co można zaskarżyć?
Skargę można wnieść m.in. od decyzji ostatecznych czyli takich, od których nie przysługuje ani odwołanie do drugiej instancji, ani wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.
Ponadto, skarga może dotyczyć np. postanowień, na które służy zażalenia lub kończących postępowanie oraz postanowień wydanych w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym (o ile służy od nich zażalenie).
Ustawa pozwala także na zaskarżanie m.in. aktów prawa miejscowego, zarówno jednostek samorządu terytorialnego, jak i terenowych organów administracji rządowej (art. 3 § 2 p.p.s.a.). Dzięki temu możliwe jest również zaskarżenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego do sądu administracyjnego.
3/ Skarga do sądu administracyjnego – wykorzystanie dostępnych możliwości
Skarga do sądu administracyjnego może być zasadniczo wniesiona dopiero po wyczerpaniu środków zaskarżenia w postępowaniu administracyjnym.
Co to oznacza? Postępowanie administracyjne jest dwuinstancyjne. Najpierw decyzję wydaje organ I instancji (np. prezydent miasta), a w przypadku, gdy któraś ze stron jest niezadowolona z rozstrzygnięcia i składa odwołanie – decyzję wydaje organ II instancji (np. samorządowe kolegium odwoławcze). Skargę do sądu administracyjnego możemy złożyć dopiero na decyzję organu II instancji (po wyczerpaniu środków zaskarżenia w postępowaniu administracyjnym).
Nie możemy złożyć skargi do sądu administracyjnego na decyzję organu I instancji, od takiej decyzji przysługuje bowiem odwołanie do organu II instancji. Dopiero gdy odwołanie nie przyniesie rezultatu i również decyzja organu II instancji będzie dla nas niekorzystna, możemy złożyć skargę do sądu administracyjnego.
Wyjątkiem jest sytuacja, gdy naszą sprawę w I instancji rozpatruje organ, nad którym nie ma już organu wyższej instancji (np. minister). W takim przypadku zamiast odwołania od decyzji przysługuje wniosek o ponowne rozparzenie sprawy (przez ten sam organ), W takim przypadku możemy jednak zrezygnować z wnoszenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy i od razu złożyć skargę na decyzję takiego organu do sądu administracyjnego.
4/ Skarga do sądu administracyjnego – kiedy i gdzie skierować skargę?
Skargę do sądu administracyjnego należy wnieść w ciągu 30 dni od dnia doręczenia rozstrzygnięcia w sprawie (np. decyzji administracyjnej, postanowienia).
Skargę składa się za pośrednictwem organu administracji publicznej, który wydał rozstrzygniecie, które chcemy zaskarżyć. Oznacza to, że skargę wysyłamy na adres organu, którego rozstrzygniecie zaskarżamy (za jego pośrednictwem), a następnie organ przekazuje skargę do właściwego sądu administracyjnego.
O zachowaniu terminu do wniesienia skargi decyduje data nadania jej na poczcie, a nie data otrzymania przesyłki przez organ. Uwaga, chodzi o datę nadania w placówce Poczty Polskiej, a nie u dowolnego kuriera.
Zgodnie bowiem z przepisami, termin uważa się za zachowany, jeżeli przed jego upływem pismo zostało nadane w polskiej placówce pocztowej operatora wyznaczonego w rozumieniu ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. – Prawo pocztowe albo placówce pocztowej operatora świadczącego pocztowe usługi powszechne w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej albo państwie EOG.
5/ Skarga do sądu administracyjnego – jakie elementy powinna zawierać?
Skarga do sądu administracyjnego powinna zawierać:
- oznaczenie sądu, do którego kierowana jest skarga,
- podanie imienia i nazwiska (nazwy) skarżącego, jego przedstawicieli ustawowych (np. rodziców dziecka, opiekuna osoby ubezwłasnowolnionej) oraz pełnomocników (np. adwokata, radcy prawnego),
- podanie numeru PESEL skarżącego (w przypadku osoby fizycznej) lub numeru KRS (w przypadku osoby prawnej),
- oznaczenie rodzaju pisma (tu: skarga do sądu administracyjnego),
- sformułowanie tzw. osnowy wniosku bądź oświadczenia (czego domagamy się od sądu, co jest przedmiotem pisma),
- podpisanie skargi przez stronę (jej przedstawiciela ustawowego) lub pełnomocnika
- wymienienie załączników
Dodatkowo, w skardze do sądu administracyjnego należy:
- wskazać jaką decyzję administracyjną, postanowienie albo inny akt administracyjny zaskarżamy (opisujemy słownie czego dotyczy decyzja, kiedy została wydana, jaki ma znak sprawy),
- wskazać jaki organ wydał zaskarżone rozstrzygnięcie lub dopuścił się przewlekłego załatwiania sprawy lub bezczynności (w przypadku skarg na bezczynność);
- określić naruszenia przepisów prawa bądź interesu prawnego.
Do skargi należy dołączyć odpisy skargi (dodatkowe egzemplarze) dla organu oraz pozostałych stron postępowania (są to te same osoby, które uczestniczyły w postępowaniu administracyjnym przed organem).
Dodatkowo do skargi dołączamy dowód uiszczenia wpisu sądowego od skargi.
W przypadku udzielenia pełnomocnictwa – do skargi dołączamy odpis pełnomocnictwa i opłatę skarbową od pełnomocnictwa (17 zł).
6/ Skarga do sądu administracyjnego – wpis sądowy
Ważną częścią procesu przygotowania skargi do WSA jest uiszczenie wpisu sądowego.
Organ administracji powinien wskazać wysokość wpisu w pouczeniu znajdującym się na końcu decyzji, którą zaskarżamy. Jeżeli nie znajdziemy takiej informacji w pouczeniu, informacje na temat obowiązujących stawek znajdziemy w rozporządzeniu Rady Ministrów w sprawie wysokości oraz szczegółowych zasad pobierania wpisu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
Np. w sprawach budowlanych (budownictwa i architektury) wpis od skargi wynosi 500,00 zł, w sprawach dotyczących gospodarki wodnej (np. pozwoleń wodnoprawnych) wynosi 300,00 zł.
Opłatę od wpisu można wpłacić w kasie właściwego sądu administracyjnego (nie organu administracji za pośrednictwem którego wnosi się skargę) albo przelewem na konto sądu.
7/ Skarga do sądu administracyjnego – jaki sąd administracyjny jest właściwy do rozpatrzenia skargi?
Skargę wnosi się do sądu właściwego ze względu na siedzibę organu administracji, którego działalność zaskarżono, tj. właściwego Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.
Jak sama nazwa wskazuje, każde województwo ma jeden sąd administracyjny. Zadanie nie jest zatem trudne, kierujemy skargę do sądu administracyjnego właściwego dla województwa, na terenie którego organ ma siedzibę.
Gdzie mają siedziby Wojewódzkie Sądy Administracyjne? W miastach wojewódzkich, z jednym wyjątkiem w postaci województwa śląskiego – WSA ma siedzibę w Gliwicach, a nie w Katowicach.
8/ Skarga do sądu administracyjnego – zarzuty w skardze
Składając skargę do sądu administracyjnego powinniśmy określić, jakie przepisy prawa zostały naruszone przez organ administracji. Opis ten nie musi przybierać kształtu formalnych zarzutów procesowych, jednak powinien w sposób konkretny opisywać jakie naruszenia prawa zidentyfikowaliśmy.
Przykładowe rodzaje naruszeń:
1. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. naruszenie przepisów ustawy, która stanowiła podstawę prawną wydania decyzji
Na przykład: Organ wydaje decyzję odmawiającą wydania decyzji o warunkach zabudowy, twierdząc, że działka musi mieć bezpośredni dostęp do drogi publicznej, podczas gdy zgodnie z przepisami ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym wystarczający jest dostęp pośredni
2. naruszenie przepisów postępowania, tj. naruszenie przepisów kodeksu postępowania administracyjnego dotyczących procedery administracyjnej
Na przykład: Organ przeprowadził dowód z oględzin nie zawiadamiając o tym stron postępowania
3. naruszenie przepisów skutkujących nieważnością decyzji, tj. naruszenie przepisów, które powodują, że decyzja zawiera wady, o którym mowa w art. 156 k.p.a. (tzw. wady nieważnościowe)
Na przykład: Organ skierował decyzję do podmiotu, który nie był stroną postępowania
4. naruszenie przepisów skutkujących wznowieniem postępowania, tj. naruszenie przepisów, które powodują, że decyzja zawiera wady, o którym mowa w art. 145 k.p.a. (tzw. wady wznowieniowe)
Na przykład: Organ wydał decyzję bez udziału strony postępowania (nie dopuszczając strony do udziału)
10/ Skarga do sądu administracyjnego – rozstrzygnięcia sądu i wnioski w skardze
W skardze należy również sformułować tzw. wnioski końcowe, tj. opisać czego oczekujemy od sądu.
Uwzględniając skargę, sąd administracyjny może uchylić decyzję w całości albo w części – oczywistym wnioskiem będzie zatem wniosek o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości.
Sąd może uchylić zarówno decyzję organu II instancji, jak i organu I instancji – możemy zatem sformułować wniosek o uchylenie zarówno decyzji organu II instancji, jak i decyzji organu I instancji.
Sąd może też stwierdzić, że decyzja lub postanowienie jest nieważne z przyczyn wymienionych w art. 156 k.p.a. Wobec tego, skarga może zawierać wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji albo postanowienia.
Oprócz tego, skarga może zawierać m.in. wnioski dowodowe. Co prawda w zasadzie sądy administracyjne opierają się na materiale dowodowym, który zebrano w toku postępowania administracyjnego, jednak sąd administracyjny może przeprowadzić dowód uzupełniający z dokumentu, jeśli jest to niezbędne do wyjaśnienia istotnych wątpliwości, a przy tym nie pociągnie to za sobą zbytniego przedłużenia postępowania (art. 106 § 3 p.p.s.a.).
Można także złożyć wniosek o:
- przeprowadzenie postępowania mediacyjnego (art. 115 § 1 p.p.s.a.),
- rozpoznanie skargi w trybie uproszczonym (art. 119 pkt. 2 w zw. z art. 121 i 55 § 2 p.p.s.a.),
Skarga może zawierać wniosek o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji. By był on skuteczny, trzeba dokładnie, np. zwracając się do adwokata, wskazać w jaki sposób wykonanie zaskarżonego aktu doprowadzi do niebezpieczeństwa znacznej szkody albo spowoduje trudne do odwrócenia skutki.
Uzasadnienie wniosku o wstrzymanie wykonania aktu winno odnosić się do konkretnych zdarzeń. Do wniosku powinny być dołączone dokumenty pozwalające sądowi na ocenę, czy nasze twierdzenia są zasadne.
11/ Skarga do sądu administracyjnego – pomoc prawna
Od lat wspieramy z sukcesami naszych klientów w postępowaniach administracyjnych, w tym na etapie sporządzenia skargi do sądu administracyjnego i reprezentacji przed sądem administracyjnym.
Skontaktuj się z nami w celu uzyskania wsparcia oraz szczegółowych informacji.
Poszukujesz więcej informacji na temat specjalizacji kancelarii? Zapraszamy do zapoznania się z naszą ofertą dotyczącą wsparcia w obszarze postępowania administracyjnego.
12/ Co warto zapamiętać po przeczytaniu tego artykułu?
Przygotowując skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego trzeba mieć na uwadze że:
- sądy administracyjne kontrolują decyzje i inne akty organów administracji według kryterium zgodności z prawem (legalności),
- skargę do sądu administracyjnego może złożyć każdy, kto ma w tym interes prawny – w praktyce będzie to najczęściej osoba, która jest stroną postępowania, a wydana decyzja administracyjna (postanowienie lub inny akt administracyjny) jest dla niej niekorzystny,
- do skutecznego wniesienia skargi do sądu administracyjnego konieczne jest wyczerpanie środków zaskarżenia (odwołanie, zażalenie),
- skargę do sądu administracyjnego należy wnieść w ciągu 30 dni od dnia doręczenia rozstrzygnięcia w sprawie (np. decyzji administracyjnej, postanowienia),
- skarga musi spełniać szereg wymogów formalnych, a przy tym wskazywać na naruszenie prawa przez organ administracji publiczne,
- przykładowe rodzaje naruszeń przepisów to m.in. i) naruszenie przepisów prawa materialnego, tj. naruszenie przepisów ustawy, która stanowiła podstawę prawną wydania decyzji, ii) naruszenie przepisów postępowania, tj. naruszenie przepisów kodeksu postępowania administracyjnego dotyczących procedery administracyjnej
- w skardze należy również sformułować tzw. wnioski końcowe, tj. opisać czego oczekujemy od sądu,
- warto zawrzeć wniosek o wniosek o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji, w którym należy wykazać, że wykonanie decyzji doprowadzi do niebezpieczeństwa znacznej szkody albo spowoduje trudne do odwrócenia skutki
