13.02.2020 r.
[artykuł aktualizowany: 5.02.2024 r.]
Dzisiejszy artykuł poświęcony będzie zmianom wprowadzonym przez nową edycję Warunków Kontraktowych FIDIC z 2017 r. w zakresie dotyczącym statusu Inżyniera Kontraktu, jego uprawnień i obowiązków w stosunku do stron umowy zawartej przy wykorzystaniu warunków FIDIC. Ze względu na obszerność zmian, powyższe zagadnienie zostanie przedstawione w dwóch częściach. Zapraszam do lektury.
Nowa edycja warunków kontraktowych FIDIC oraz jej implementacja na rynku polskim
Podczas konferencji w Londynie w dniach 5 i 6 grudnia 2017 r. Międzynarodowa Federacja Inżynierów Konsultantów (powszechnie znana jako FIDIC) zaprezentowała drugą edycję trzech najbardziej popularnych warunków kontraktowych FIDIC, tj. dla robót inżynieryjno-budowlanych projektowanych przez zamawiającego (,,Czerwona Księga’’); dla Urządzeń oraz Projektowania i Budowy dla urządzeń elektrycznych i mechanicznych oraz robót budowlanych projektowanych przez wykonawcę (,,Żółta Księga’’ ) oraz warunki kontraktu na realizację ,,pod klucz’’ (,,Srebrna Księga’’).
Nowa edycja warunków FIDIC będzie stopniowo implementowana również przez polski rynek usług budowlanych, w dniu 3 września 2019 r. wydawnictwo Stowarzyszenia Inżynierów Doradców i Rzeczoznawców opublikowało pierwsze polskie tłumaczenie nowej edycji Księgi Żółtej, w ślad za nim na rynku pojawiło się polskie tłumaczenie nowej edycji Księgi Czerwonej. Tłumaczenie Księgi Srebrnej pozostaje w przygotowaniu.
Należy się zatem spodziewać się, że kolejnym etapem będzie wprowadzenie nowych warunków przez publicznych zamawiających do kontraktów zawieranych w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego. W tym kontekście, szczególne znaczenie ma zapoznanie się z najważniejszymi zmianami wprowadzonymi przez nową edycję FIDIC.
W dzisiejszym artykule skoncentruję się na najważniejszych zmianach odnoszących się do praw i obowiązków Inżyniera Kontraktu, w tym rozwiązań dotyczących zarządzania kontraktem przez Inżyniera.
Zasadniczo kierunek zmian nowej edycji FIDIC obrazuje tendencję do wzmacniania pozycji i roli Inżyniera w ramach Kontraktu oraz poszerzania przysługujących mu uprawnień. Przede wszystkim rozbudowano Klauzulę 3, definiującą rolę Inżyniera, która zawiera obecnie osiem subklauzul. W drugiej edycji warunków FIDIC z 2017 r. Inżyniera nadal oficjalnie uważa się za działającego na rzecz Zamawiającego, z tym zastrzeżeniem, że Subklauzula 3.2 warunków FIDIC przewiduje obecnie, że Inżynier nie jest zobowiązany do uzyskania zgody Zamawiającego przed dokonaniem ustaleń zgodnie z nową Subklauzulą 3.7, a nadto, że uprawnienia uregulowane w Subklauzuli 3.7 Inżynier winien realizować w sposób neutralny. Poniżej zostaną w sposób szczegółowy przedstawione najważniejsze postanowienia dodane w ramach drugiej edycji warunków FIDIC.
Najważniejsze zmiany wprowadzone przez nową edycję FIDIC z 2017 r. mające wpływ na status i rolę Inżyniera Kontraktu
[3.1. Inżynier]
Zasadniczą nowość stanowi wprowadzenie wymogu odpowiednich kwalifikacji dla Inżyniera, poprzez dodanie postanowienia, zgodnie z którym Inżynier (albo jeżeli jest nim osoba prawna, osoba działająca w jego imieniu) powinien: a) mieć tytuł/posiadać uprawnienia inżyniera i mieć odpowiednie kwalifikacje, doświadczenie i kompetencje do działania w charakterze Inżyniera w ramach Kontraktu oraz b) posługiwać się płynnie językiem przyjętym za obowiązujący w ramach Kontraktu, zdefiniowanym w Subklauzuli 1.4.
Ostatecznie doprecyzowano również znaczenie słowa ,,Inżynier’’, które dla wielu użytkowników warunków FIDIC z 1999 r. nie było całkowicie jasne. Obecnie wyraźnie wskazano, że jeżeli Inżynier stanowi osobę prawną, zatrudniona przez Inżyniera osoba fizyczna zostanie wyznaczona i upoważniona do działania w imieniu Inżyniera na podstawie Kontraktu. Wraz z powyższą definicją dodano postanowienie dotyczące obowiązku zawiadomienia stron Kontraktu przez Inżyniera (w przypadku, gdy stanowi osobę prawną) o umocowaniu do działania w imieniu Inżyniera oraz o jego wygaśnięciu lub odwołaniu, pod rygorem bezskuteczności wobec stron Kontraktu.
[3.2. Prawa i obowiązki Inżyniera]
W odpowiedzi na powszechną – także w Polsce – praktykę nakładania na Inżynierów daleko idących ograniczeń w zakresie ich swobody decyzyjnej, w edycji 2017 istotną zmianę w tym zakresie przewidziano w Subklauzuli 3.2 warunków FIDIC. Dodano bowiem zastrzeżenie, że ,,Niedopuszczalne jest wprowadzenie wymogu uzyskania przez Inżyniera zgody Zamawiającego na dokonywanie czynności określonych w Subklauzuli 3.7 [Uzgodnienie lub Określenie]’’.
Dodana w edycji 2017 r. Subklauzula 3.7, poszerza w sposób znaczący katalog czynności Inżyniera, przy jednoczesnym ustanowieniu w Subklauzuli 3.2. zasady wykonywania uprawnień z niej wynikających, bez konieczności uzyskiwania zgody Zamawiającego.
[3.3. Przedstawiciele Inżyniera]
W Subklauzuli 3.3. wprowadzono pojęcie osoby fizycznej Przedstawiciela Inżyniera (Engineer’s Representative), zdefiniowanej Subklauzuli 1.1. [Definicje] w punkcie 1.1.36 jako ,,osoba fizyczna, która może zostać wyznaczona przez Inżyniera zgodnie z Subklauzulą 3.3.’’.
Wraz z wprowadzeniem nowej instytucji wskazano, że w przypadku wyznaczenia Przedstawiciela Inżyniera, powinien on spełniać wymagania stawiane Inżynierowi, o których mowa w Subklauzuli 3.1.a i b [odpowiednie kwalifikacje – przyp.aut.] oraz powinien on przebywać na terenie budowy przez cały okres wykonywania Robót. W przypadku czasowej nieobecności Przedstawiciela Inżyniera na terenie budowy w czasie wykonywania Robót, Inżynier powinien wyznaczyć jego zastępcę, równie wykwalifikowanego, doświadczonego oraz kompetentnego oraz zawiadomić o tej zmianie Wykonawcę.
[3.5. Polecenia Inżyniera]
Inną istotną zmianą zaproponowaną przez drugą edycję warunków FIDIC w zakresie regulacji dotyczącej poleceń Inżyniera jest prawo Wykonawcy do natychmiastowego oraz przed rozpoczęciem jakichkolwiek prac związanych z poleceniem zawiadamiania Inżyniera, że polecenie Inżyniera, które jest niezbędne do wykonania Robót, ale nie zostało wyraźnie uznane za zmianę zakresu Robót, stanowi: zmianę, lub obejmuje prace, które są już częścią istniejącej zmiany, lub jest niezgodne z obowiązującymi przepisami prawa, lub obniży stopień bezpieczeństwa Robót, lub jest technicznie niemożliwe do wykonania.
Jeżeli Wykonawca nie przekaże takiego zawiadomienia niezwłocznie i przed rozpoczęciem jakichkolwiek prac związanych z poleceniem, będzie to stanowić naruszenie postanowień Kontraktu uprawniające Zamawiającego do odszkodowania w przypadku poniesienia szkody z tego tytułu.
Inżynier ma obowiązek ustosunkować się do zawiadomienia Wykonawcy w terminie 7 dni od jego otrzymania, przekazując zawiadomienie potwierdzające, odwracające lub zmieniające polecenie.
Poszukujesz więcej informacji na temat specjalizacji kancelarii prawa nieruchomości? Zapraszamy do zapoznania się z naszymi usługami prawnymi dla firm.
Podsumowanie części I
- Podczas konferencji w Londynie w dniach 5 i 6 grudnia 2017 r. Międzynarodowa Federacja Inżynierów Konsultantów zaprezentowała drugą edycję trzech najbardziej popularnych warunków kontraktowych FIDIC, tj. Czerwonej Księgi, Żółtej Księgi oraz warunki kontraktu na realizację ,,pod klucz’’ (,,Srebrna Księga’’).
- W dniu 3 września 2019 r. wydawnictwo Stowarzyszenia Inżynierów Doradców i Rzeczoznawców opublikowało pierwsze polskie tłumaczenie nowej edycji Księgi Żółtej, w ślad za nim na rynku pojawiło się polskie tłumaczenie nowej edycji Księgi Czerwonej. Należy się zatem spodziewać się, że kolejnym etapem będzie wprowadzenie nowych warunków przez publicznych zamawiających do kontraktów zawieranych w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego.
- Proponując szereg zmian w ramach drugiej edycji warunków kontraktowych FIDIC, Federacja dokonała również modyfikacji klauzul odnoszących się do praw i obowiązków Inżyniera Kontraktu, w tym rozwiązań dotyczących zarządzania kontraktem przez Inżyniera.
- Zasadniczo kierunek zmian nowej edycji FIDIC obrazuje tendencję do wzmacniania pozycji i roli Inżyniera w ramach Kontraktu oraz poszerzania przysługujących mu uprawnień. Przede wszystkim rozbudowano Klauzulę 3, definiującą rolę Inżyniera, która zawiera obecnie osiem subklauzul. W drugiej edycji warunków FIDIC z 2017 r. Inżyniera nadal oficjalnie uważa się za działającego na rzecz Zamawiającego, z tym zastrzeżeniem, że Subklauzula 3.2 warunków FIDIC przewiduje obecnie, że Inżynier nie jest zobowiązany do uzyskania zgody Zamawiającego przed dokonaniem ustaleń zgodnie z nową Subklauzulą 3.7.
- Zachęcam do zapoznania się z pierwszą częścią wpisu Status i rola Inżyniera Kontraktu w nowej edycji FIDIC 2017, cz. II.
