15.08.2020 r.
W dniu 13 lutego 2020 r. została uchwalona tzw. „duża nowelizacja” Prawa budowlanego. Zasadniczo zmiany wprowadzone ustawą, wchodzą w życie w dniu 19 września 2020 r., co oznacza, że postępowania wszczęte na podstawie ustawy w tym dniu będą prowadzone według już nowych przepisów.
Ustawa przewiduje w tym zakresie wyjątki, m.in. jeżeli inwestor, po wejściu w życie nowelizacji (maksymalnie w okresie 12 miesięcy od daty wejścia w życie nowelizacji) złoży wniosek o pozwolenie na budowę dołączając projekt budowlany sporządzony według przepisów dotychczasowych, postępowanie w sprawie pozwolenia na budowę będzie toczyło się również według przepisów dotychczasowych.
Dzisiejszy artykuł stanowi pierwszą część opracowania najważniejszych zmian wprowadzonych przez nowelizację, w tym związanych ze zmianą w zakresie projektu budowlanego.
I. Wstęp
Zgodnie z uzasadnieniem ustawy, celem nowelizacji jest uproszczenie i przyspieszenie procesu inwestycyjno-budowlanego oraz zapewnienie większej stabilności podejmowanych w nim rozstrzygnięć.
Zmiany wynikają przede wszystkim z wprowadzonego podziału projektu budowlanego na projekt zagospodarowania działki lub terenu, projekt architektoniczno-budowlany oraz projekt techniczny.
Rozróżnienie elementów projektu budowlanego, które będą podlegały weryfikacji przez organ administracji publicznej od elementów, za których prawidłowe sporządzenie odpowiadać będą wyłącznie projektanci, ma sprawić, że wydawanie decyzji pozwolenia na budowę czy też przyjęcie zgłoszenia wraz z projektem będzie przebiegało sprawniej i szybciej.
1/ Nowa definicja obszaru oddziaływania obiektu
- patrz: art. 3 pkt 20
Ograniczenie zakresu definicji obszaru oddziaływania obiektu poprzez usunięcie wyrażenia „ograniczenie w zagospodarowaniu”.
Zgodnie z nowym brzmieniem przez obszar oddziaływania obiektu należy rozumieć teren wyznaczony w otoczeniu obiektu budowlanego na podstawie przepisów odrębnych, wprowadzających związane z tym obiektem ograniczenia w zabudowie tego terenu.
Powyższa zmiana jest odpowiedzią ustawodawcy na szereg wątpliwości pojawiających się w orzecznictwie w związku z rozumieniem pojęcia ,,ograniczeń w zagospodarowaniu terenu’’ oraz na zbyt szeroką jego wykładnię w wielu wyrokach sądów administracyjnych. Zmierza ona do zawężenia kręgu stron postępowania w sprawie o wydanie pozwolenia na budowę.
2/ Odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych
- patrz: art. 9
W art. 9 ust. 3 wskazano wymagania, jakie powinien spełniać wniosek do ministra właściwego w sprawie udzielenia upoważnienia do wyrażenia zgody na odstępstwo. W przepisie wskazano, że wniosek składa się przed wydaniem decyzji o pozwoleniu na budowę albo decyzji o zmianie decyzji pozwolenia na budowę. Dodatkowo wprowadzono zapis odnoszący się do postępowań administracyjnych dotyczących tzw. „samowoli budowlanych”. Powyższe jednoznacznie wskazuje, że udzielenie zgody na odstępstwo nie jest możliwe podczas trwania procedury legalizacji samowoli budowlanej.
W przypadku odstępstw od przepisów dotyczących bezpieczeństwa pożarowego sprecyzowano, jakie dokumenty należy dołączyć do wniosku.
Wprowadzono zmianę poprzez jednoznaczne uregulowanie braku konieczności uzyskania zgody organu administracji architektoniczno-budowlanej oraz upoważnienia ministra w przypadku dostosowywania istniejących obiektów budowlanych do wymagań ochrony przeciwpożarowej przy ich nadbudowie, rozbudowie, przebudowie lub zmianie sposobu użytkowania. W ww. przypadkach zgoda na odstępstwo będzie mogła być udzielona w postanowieniu komendanta wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej.
3/ Budowa wymagająca zgłoszenia
- patrz: art. 29 ust. 1
W przepisie wprowadzono katalog obiektów, których budowa wymaga dokonania zgłoszenia organowi administracji architektoniczno-budowlanej. Dotychczasowe brzmienie przepisu wyszczególniało budowy zwolnione z obowiązku uzyskania decyzji pozwolenia na budowę, bez określenia, czy dana budowa podlega zgłoszeniu.
Uzupełniono również katalog robót budowlanych niewymagających pozwolenia na budowę, a wymagających zgłoszenia o naziemne tarasy przydomowe o powierzchni zabudowy powyżej 35 m2.
Wprowadzono także ułatwienia w zakresie realizacji obiektów budowlanych będących jednocześnie urządzeniami wodnymi na gruntach leśnych Skarbu Państwa.
Wprowadzono także zmianę polegającą na usunięciu budowy sieci telekomunikacyjnych z katalogu robót budowlanych niewymagających pozwolenia na budowę, ale wymagających zgłoszenia, natomiast dodano do przedmiotowego katalogu podbudowę nadziemną dla telekomunikacyjnych linii kablowych.
4/ Budowa zwolniona ze zgłoszenia oraz z pozwolenia na budowę
- patrz: art. 29 ust. 2
Dotychczasowy przepis wskazywał, które z robót budowlanych nie wymagają uzyskania pozwolenia na budowę.
Obecnie w przepisie wprowadzono katalog obiektów, których budowa nie wymaga uzyskania zgody organu administracji architektoniczno-budowlanej przed przystąpieniem do realizacji, a więc zarówno pozwolenia na budowę, jak i zgłoszenia.
M.in. wolnostojące altany czy przydomowe tarasy naziemne – o powierzchni zabudowy do 35 m2 – zostały zwolnione z obowiązku uzyskiwania pozwolenia na budowę jak i zgłoszenia.
Do listy obiektów budowlanych niewymagających zgłoszenia dodano również zamierzenia budowlane polegające na instalacji naziemnych zbiorników do przechowywania paliw o pojemności do 5 m3.
5/ Przebudowa / remont / instalowanie urządzeń wymagające zgłoszenia
- patrz: art. 29 ust. 3
W art. 29 ust. 3 wymieniono roboty budowlane wymagające zgłoszenia wraz z ich podziałem na roboty budowlane polegające na przebudowie, remoncie obiektów budowlanych oraz instalowaniu urządzeń.
Zmieniono m.in. przesłankę wymogu dokonania zgłoszenia przebudowy przegród zewnętrznych oraz elementów konstrukcyjnych budynków mieszkalnych jednorodzinnych. Obecnie wymóg zgłoszenia dotyczy każdej przebudowy, która prowadzi do zwiększenia obszaru oddziaływania obiektu.
W przypadku instalacji uznano również, że do katalogu obiektów wymagających jedynie zgłoszenia, zamiast obecnego pozwolenia na budowę, zostanie przeniesiona instalacja gazowa.
6/ Przebudowa / remont / instalowanie urządzeń niewymagające zgłoszenia oraz pozwolenia na budowę
- patrz: art. 29 ust. 4
W przepisie określono, które roboty budowlane są zwolnione z obowiązku uzyskania zgody organu administracji architektoniczno-budowlanej na ich realizację z podziałem na grupy (przebudowa / remont / instalacja / utwardzanie).
W zakresie robót budowlanych polegających na przebudowie poszerzono katalog zwolniony z decyzji o pozwoleniu na budowę i zgłoszenia. Z obowiązku zgłoszenia zwolniono m.in. przebudowę obiektów budowlanych związanych z produkcją rolną i uzupełniających zabudowę zagrodową w ramach istniejącej działki siedliskowej oraz tymczasowych obiektów budowlanych, niepołączonych trwale z gruntem i przewidzianych do rozbiórki lub przeniesienia w inne miejsce w terminie nie dłuższym niż 180 dni.
Z obowiązku zgłoszenia zwolniono również roboty budowlane w przypadku obiektów budowlanych, których budowa nie wymagała ani decyzji pozwolenia na budowę, ani zgłoszenia.
W art. 29 ust. 4 pkt 3 lit. d doprecyzowano kwestię wykonania instalacji związanych z użytkowanym budynkiem poprzez wskazanie, że zarówno budowa instalacji, z wyłączeniem instalacji gazowych, wewnątrz jak i na zewnątrz użytkowanego budynku nie wymaga zgody organu administracji architektoniczno-budowlanej.
W przepisie wprowadzono również zmianę, dzięki której z pozwolenia na budowę oraz zgłoszenia zwolniono prowadzenie robót budowlanych polegających na przebudowie budynków, których budowa wymaga uzyskania pozwolenia na budowę, oraz budynków jednorodzinnych, z wyłączeniem przebudowy przegród zewnętrznych i elementów konstrukcyjnych.
7/ Zmiany dotyczące zgłoszenia
- patrz: art. 30
W przepisie wprowadzono m.in. zmianę statuującą obowiązek dołączenia do zgłoszenia budowy pozwoleń, uzgodnień i opinii, wynikających wprost z przepisów odrębnych ustaw. Wyszczególniono również, celem doprecyzowania, obowiązek przedkładania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.
Ponadto wskazano, że w zgłoszeniu należy określić m.in. miejsce wykonywania robót budowlanych.
Wyszczególniono również, jakie dokumenty (w tym które części projektu budowlanego) należy dołączyć do zgłoszenia niektórych robót budowlanych ze względu na bardziej skomplikowany ich charakter. Mając na uwadze fakt, że niektóre roboty budowlane zostały zwolnione z obowiązku uzyskania decyzji pozwolenia na budowę, organ administracji architektoniczno-budowlanej ma możliwość nałożyć na inwestora obowiązek ustanowienia kierownika budowy, w szczególnych przypadkach.
8/ Podział projektu budowlanego
- patrz: art. 20, art. 33, art. 34 ust. 3
Nowelizacja przewiduje się podział projektu budowlanego na projekt zagospodarowania działki lub terenu, projekt architektoniczno-budowlany oraz projekt techniczny.
Zgodnie z nowelizacją, projekt zagospodarowania działki lub terenu wraz z projektem architektoniczno-budowlanym będą tą częścią projektu budowlanego, która będzie zatwierdzana przez organ administracji architektoniczno-budowlanej.
a. Projekt techniczny
Projekt techniczny nie będzie zatwierdzany i przedkładany do organu administracji architektoniczno-budowlanej, będzie natomiast składany do organu nadzoru budowlanego na etapie składania wniosku o wydanie decyzji pozwolenia na użytkowanie.
Zgodnie z nowelizacją projekt techniczny musi być zgodny z zatwierdzonym przez organ administracji architektoniczno-budowlanej projektem zagospodarowania działki lub terenu oraz projektem architektoniczno-budowlanym. Jeżeli projektant będzie chciał dokonać jakichkolwiek zmian w projekcie technicznym – sprzecznych np. z projektem zagospodarowania działki lub terenu, będzie wymagane w pierwszej kolejności dokonanie zmian w projekcie zagospodarowania działki lub terenu.
Projekt techniczny powinien zawierać m.in. konstrukcję obiektu, charakterystykę energetyczną, w zależności od potrzeb – dokumentację geologiczno-inżynierskich, geotechniczne warunki posadowienia obiektów budowlanych oraz pozostałe opracowania projektowe.
b. Projekt zagospodarowania działki lub terenu
Projekt zagospodarowania działki lub terenu co do zasady, zgodnie z nowelizacją, nie zmienia swojego zakresu, z uwzględnieniem, że to w tej części projektu powinna się znajdować informacja o obszarze oddziaływania obiektu.
c. Projekt architektoniczno-budowlany
Nowelizacja precyzuje, że projekt architektoniczno-budowlany powinien obejmować kwestie związane ze sposobem użytkowania, dostępnością oraz układem przestrzennym i formą architektoniczną obiektów budowlanych. Ponadto powinien zawierać charakterystykę ekologiczną, a także określać charakterystyczne parametry oraz rozwiązania materiałowe i techniczne obiektu budowlanego – istotne z punktu widzenia otoczenia oraz środowiska. Dodatkowo powinien zawierać opinię geotechniczną oraz informację o sposobie posadowienia obiektu budowlanego.
Wprowadzono również wymóg załączenia do projektu budowlanego ewentualnego postanowienia udzielającego zgody na odstępstwo od przepisów techniczno-budowlanych.
Ze względu na to, że zmieniona zostaje formuła projektu budowlanego, nowelizacja przewiduje ponowne zdefiniowanie wymagań co do zawartości każdej z jego części w zakresie części graficznej, opisowej, jak również załączników (wydanie nowego rozporządzenia określającego sposób sporządzania projektu budowlanego – projekt rozporządzenia na etapie prac legislacyjnych).
W art. 33 ust. 2 pkt 1 uaktualniono pojęcia dotyczące projektu budowlanego wynikające z jego nowego podziału oraz zmieniono wymaganą liczbę projektów, będących załącznikami do wniosku o wydanie decyzji o pozwolenie na budowę, z 4 do 3.
Zgodnie z wprowadzoną zmianą do wniosku o pozwolenie na budowę będą dołączane trzy egzemplarze projektu zagospodarowania działki lub terenu lub projektu architektoniczno-budowlanego. Projekt techniczny nie będzie zatwierdzany w decyzji o pozwoleniu na budowę, dlatego też nie załącza się go do wniosku o pozwolenie na budowę.
9/ Zakres i treść projektu budowlanego
- patrz: art. 34 ust. 2a i 2b
Poprzez wprowadzenie ww. zmian doprecyzowano, że projekt budowlany (wszystkie jego części) powinny uwzględniać kwestie związane z bezpieczeństwem pożarowym. Ponadto podkreślono, że projekt budowlany może być sporządzony wyłącznie przez osoby posiadające uprawnienia budowlane w odpowiedniej specjalności.
II. Podsumowanie
Najważniejsze informacje, o których należy pamiętać w oparciu o omówione zmiany:
- zmiana definicji obszaru oddziaływania obiektu;
- wprowadzenie wyraźnego podziału katalogów robót: i) budowa wymagająca zgłoszenia, ii) budowa niewymagająca zgłoszenia oraz pozwolenia na budowę, iii) przebudowa / remont / instalowanie urządzeń wymagające zgłoszenia, iv) ) przebudowa / remont / instalowanie urządzeń niewymagające zgłoszenia oraz pozwolenia na budowę;
- wprowadzenie podziału projektu budowlanego na projekt zagospodarowania działki lub terenu, projekt architektoniczno-budowlany oraz projekt techniczny;
- zatwierdzeniu organu administracji architektoniczno-budowlanej będzie podlegał projekt zagospodarowania działki lub terenu, projekt architektoniczno-budowlany, natomiast projekt techniczny będzie składany do organu nadzoru budowlanego na etapie składania wniosku o wydanie decyzji pozwolenia na użytkowanie;
- zmiana wymaganej liczby projektów, będących załącznikami do wniosku o wydanie decyzji o pozwolenie na budowę, z 4 do 3;
- oczekiwanie na nowe rozporządzenie Ministra Rozwoju w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego.
