Dopuszczalny poziom hałasu a zakład produkcyjny

07.01.2024

W Polsce kwestia dopuszczalnego poziomu hałasu w środowisku stanowi istotny obszar regulacji prawnych. W dzisiejszym artykule analizuję przepisy regulujące zasadę ochrony przed hałasem, ze szczególnym uwzględnieniem relacji tej zasady do sytuacji prawnej zakładów produkcyjnych.

W artykule omawiam procedury, które należy podjąć, aby zweryfikować, czy zakład produkcyjny obowiązują dopuszczalne poziomy hałasu oraz jak ustalić, które poziomy hałasu są wiążące. Omawiam także konsekwencje prawne, które mogą wyniknąć z przekroczenia dopuszczalnych poziomów hałasu wraz z procedurą administracyjną wydania decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu.

Zapraszam do lektury!

Spis treści

1. Dopuszczalny poziom hałasu w środowisku
2. Dopuszczalne poziomy hałasu dla określonych rodzajów zabudowy
3. Jak zweryfikować, czy zakład produkcyjny zachowuje dopuszczalne poziomy hałasu?
4. Przekroczenie dopuszczalnych poziomów hałasu
5. Decyzja o dopuszczalnym poziomie hałasu
6. Odwołanie od decyzji
7. Przekroczenie dopuszczalnych poziomów hałasu – sankcje
8. Podsumowanie

1/ Dopuszczalny poziom hałasu w środowisku

Pierwsza zasadnicza kwestia – czy w Polsce obowiązują przepisy regulujące dopuszczalny poziom hałasu w środowisku? TAK

Czy przepisy te dotyczą wszystkich rodzajów zabudowy? NIE

Nie wszystkie rodzaje zabudowy są chronione przed hałasem. Wynika to z art. 113 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska („p.o.ś.”) oraz rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku z dnia 14 czerwca 2007 r. („Rozporządzenie”).

Zgodnie z art. 113 ust. 2 p.o.ś.:

Rozporządzenie wymienia podkategorie tych terenów, dzieląc je dodatkowo na:

• obszary A ochrony uzdrowiskowej,
• tereny szpitali poza miastem,
• tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej,
• tereny zabudowy związanej ze stałym lub wielogodzinnym pobytem dzieci i młodzieży,
• tereny domów opieki,
• tereny szpitali w miastach,
• tereny zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej i zamieszkania zbiorowego,
• tereny zabudowy zagrodowej,
• tereny wypoczynkowo-rekreacyjne,
• tereny mieszkaniowo-usługowe,
• tereny w strefie śródmiejskiej miast powyżej 100 tys. mieszkańców.

Oznacza to, że wyłącznie w stosunku do wyżej wymienionych terenów obowiązują normy ochronne, określające minimalny poziom ochrony przed hałasem.

Co to w praktyce oznacza?

Jeżeli prowadzimy zakład produkcyjny, a hałas w sąsiedztwie Twojego zakładu jest wysoki i generowany przez inny zakład produkcyjny, normy ochronne nie obowiązują. Zakład produkcyjny nie jest chroniony przed hałasem emitowanym przez inny zakład produkcyjny.

Inna sytuacja ma miejsce w przypadku, gdy w sąsiedztwie zakładu produkcyjnego znajduje się np. zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna (ten rodzaj zabudowy przeważa na tym terenie). Tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej są chronione przed hałasem emitowanym przez zakład produkcyjny. Zastosowanie znajdują wtedy dopuszczalne normy hałasu wynikające z Rozporządzenia.

2/ Dopuszczalne poziomy hałasu dla określonych rodzajów zabudowy

W Rozporządzeniu określającym dopuszczalne poziomy hałasu w środowisku, poza podziałem na określone tereny zabudowy, znajdziemy również podział na:

wskaźniki hałasu

• LAeq D – pora dnia (od godz. 6:00 do godz. 22:00),
• LAeq N – pora nocy (od godz. 22:00 do godz. 6:00)

źródła hałasu

• starty, lądowania i przeloty statków powietrznych
• drogi lub inne linie kolejowe
• pozostałe obiekty i działalność będąca źródłem hałasu

Poniżej zamieszczam tabelę z dopuszczalnymi poziomami hałasu dla pory dnia i pory nocy, w przypadku hałasu emitowanego przez drogi i linie kolejowe oraz pozostałą działalność, dla poszczególnych rodzajów zabudowy:

3/ Jak zweryfikować, czy zakład produkcyjny zachowuje dopuszczalne poziomy hałasu?

Przed weryfikacją, czy zakład produkcyjny zachowuje dopuszczalne poziomy hałasu, należy sprawdzić, czy normy te obowiązują.

Jak już wspominałam, nie wszystkie rodzaje zabudowy są chronione przed hałasem. W rezultacie, przed sprawdzeniem, czy obowiązują normy ochronne (dopuszczalne poziomy hałasu), należy zweryfikować, jak wygląda sąsiedztwo zakładu produkcyjnego.

W jaki sposób przeprowadzić analizę?

1. Ustal źródło emitujące hałas

2. Wyznacz zasięg oddziaływania hałasu (obszar analizowany) – w skład obszaru analizowanego wchodzi również teren zajęty pod zakład produkcyjny

3. Sprawdź, czy w skład obszaru analizowanego wchodzą tereny podlegające ochronie akustycznej, to jest czy w obszarze analizowanym znajdują się tereny faktycznie zagospodarowane pod:

• pod zabudowę mieszkaniową,
• pod szpitale i domy pomocy społecznej,
• pod budynki związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,
• na cele uzdrowiskowe,
• na cele rekreacyjno-wypoczynkowe,
• pod zabudowę mieszkaniowo-usługową

Jak zweryfikować przeznaczenie terenów w obszarze analizowanym?

4. Sprawdź, czy dla obszaru analizowanego obowiązuje miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego

5. Jeżeli MPZP obowiązuje:

• sprawdź przeznaczenie obszaru analizowanego w MPZP;
• jeżeli obszar analizowany ma kilka funkcji (przeznaczeń) – sprawdź, która funkcja jest przeważająca

6. Jeżeli MPZP nie obowiązuje:

• sprawdź faktyczne zagospodarowanie i wykorzystywanie terenów położonych w obszarze analizowanym;
• jeżeli obszar analizowany ma różne sposoby zagospodarowania i wykorzystania – sprawdź, który rodzaj jest przeważający

Następnie:

7. Sprawdź, czy rodzaj zabudowy, uznany za przeważający w obszarze analizowanym, podlega ochronie akustycznej, to jest, czy stanowi jeden z niżej wymienionych terenów faktycznie przeznaczonych:

• pod zabudowę mieszkaniową,
• pod szpitale i domy pomocy społecznej,
• pod budynki związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży,
• na cele uzdrowiskowe,
• na cele rekreacyjno-wypoczynkowe,
• pod zabudowę mieszkaniowo-usługową

8. Jeżeli odpowiedź na to pytanie jest twierdząca, zweryfikuj w tabelach zawartych w Rozporządzeniu, jakie są dopuszczalne poziomy hałasu dla tego rodzaju terenu

Na przykład, jeżeli w wyniku analizy ustalisz, że przeważającą zabudowę, w obszarze analizowanym zakładu produkcyjnego, stanowi zabudowa mieszkaniowa wielorodzinna, to dopuszczalne normy hałasu dla zakładu produkcyjnego wynoszą:

• 55 dB w porze dnia;
• 45 dB w porze nocy.

4/ Przekroczenie dopuszczalnych poziomów hałasu

Załóżmy, że wynik Twojej analizy pokazał, że zakład produkcyjny, który prowadzisz powinien spełniać dopuszczalne poziomy hałasu zastrzeżone dla zabudowy mieszkaniowej wielorodzinnej. W wyniku własnych pomiarów zweryfikowałeś, że zakład przekracza te normy.

Co dalej? Czy w związku z tym poniesiesz jakieś konsekwencje?

I tak, i nie. Przekroczenie dopuszczalnych norm hałasu nie jest jeszcze podstawą do naliczenia kar administracyjnych. Jest natomiast podstawą do wszczęcia postępowania w sprawie wydania decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu.

Wynika to z art. 115a ust. 1 p.o.ś., zgodnie z którym:

Jeżeli sam zweryfikowałeś emisję hałasu i doszło do przekroczenia, najprawdopodobniej nie będziesz się tym chwalił. Jeżeli jednak właściciele nieruchomości sąsiednich również dostrzegą problem i złożą zawiadomienie do Starosty, w takim przypadku z dużym prawdopodobieństwem dojdzie do kontroli emisji.

Kontrola dokonywana jest w wyznaczonym dniu i dacie. O terminie kontroli dowiesz się z zawiadomienia właściwego organu – Starosty. Pomiary nie mogą być przy tym dokonane wcześniej niż po upływie 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia (art. 48 ust. 2 Prawo przedsiębiorców).

Pomiar emisji dokonywany jest na zlecenie Starosty przez jednostkę akredytowaną. Pomiar i sprawozdanie z pomiaru muszą spełniać wymogi wynikające z rozporządzenia z dnia 7 września 2021 roku Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji.

Jeżeli sprawozdanie z pomiarów wykaże przekroczenia – Starosta będzie miał podstawy do wszczęcia postępowania w sprawie wydania decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu.

5/ Decyzja o dopuszczalnym poziomie hałasu

W toku postępowania w sprawie wydania decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu, prowadzący zakład może składać wszelkie dowody i materiały do akt sprawy. Może również składać zarzuty co do pomiarów przeprowadzonych na zlecenie Starosty.

Jeżeli dowody te nie wykażą, że pomiar jest nieprawidłowy lub kolejny pomiar wykonany na zlecenie Starostwa ponownie wykaże przekroczenia, w takim przypadku Starosta wyda decyzję dopuszczalnym poziomie hałasu. Należy przy tym pamiętać, że w toku postępowania Starosta powinien zweryfikować, czy na obszarze analizowanym zakładu znajdują się tereny chronione normami akustycznymi. Organ powinien zatem wykonać analizę, o której pisałam w punkcie 3, niezależnie od wykonania pomiarów emisji.

W decyzji Starosta ustali dopuszczalne poziomy hałasu dla zakładu. Dopuszczalne poziomy hałasu będą wynikać z Rozporządzenia (po uprzednim ustaleniu jaki teren przeważa na obszarze analizowanym). Starosta nie może ustalić bardziej rygorystycznych wymogów niż wynikają z Rozporządzenia.

6/ Odwołanie od decyzji

Od decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu przysługuje odwołanie. Odwołanie należy złożyć w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji.

Odwołanie wstrzymuje wykonalność decyzji (jej egzekwowalność), chyba że decyzji zostanie nadany rygor natychmiastowej wykonalności. W takim przypadku, składając odwołanie od decyzji należy złożyć wniosek o wstrzymanie jej wykonania.

Sprawdź jak napisać odwołanie od decyzji!

7/ Przekroczenie dopuszczalnych poziomów hałasu – sankcje

W przypadku, gdy decyzja o dopuszczalnym poziomie hałasu stanie się ostateczna, stanie się ona również wykonalna. Będzie można egzekwować jej wykonanie.

Decyzja stanie się ostateczna, jeżeli nie wniesiemy odwołania lub w postępowaniu odwoławczym organ II instancji utrzyma decyzję o dopuszczalnym poziomie hałasu w mocy.

Co w takim przypadku?

• sankcje administracyjnoprawne

Naruszenie decyzji będzie skutkować naliczeniem kar administracyjnych (art. 298 p.o.ś.). Kary naliczane są za przekroczenie poziomów hałasu określonych w decyzji. Przekroczenie hałasu jest stwierdzane przez WIOŚ na podstawie kontroli na miejscu i dokonanych pomiarów.

Po stwierdzeniu naruszenia decyzji wyda decyzję wymierzającą tzw. karę biegnącą. W decyzji zostaną określone:

• wielkość stwierdzonego przekroczenia poziomu hałasu w skali doby (pora nocna i pora dzienna);
• wymiar kary;
• termin, od którego kara będzie naliczana (dzień zakończenia wykonania pomiarów stwierdzających naruszenie)

Wymiar kary dziennej wynika z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 września 2001 r. w sprawie wysokości jednostkowych stawek kar za przekroczenie dopuszczalnego poziomu hałasu i wynosi:

Kara może być zmieniana, jeżeli w toku kolejnych kontroli okaże się, że wyniki pomiarów się zmieniły.

WIOŚ wydaje decyzję o naliczeniu kary globalnej (łącznej), która sumuje wszystkie kary dzienne: 1) za okres od dnia stwierdzenia na naruszenia do dnia 31 grudnia każdego roku lub 2) za okres od dnia stwierdzenia na naruszenia do dnia ustania przekroczenia,

• sankcje karne

Możesz być również narażony na sankcje karne. Zgodnie z art. 337a p.o.ś.:

Jest to wykroczenie i podlega przepisom postępowania w sprawach o wykroczenia. Sankcja dotyczy tu osoby fizycznej (nie spółki), która w zakładzie jest odpowiedzialna za przestrzeganie warunków decyzji (największe ryzyko tu ciąży na zarządzie, ew. osobie wyraźnie odpowiedzialnej w zakładzie za przestrzeganie norm hałasu).

Grzywnę wymierza się w wysokości od 20 do 5000 złotych. Postępowanie może być wszczęte z urzędu (nie jest konieczny wniosek pokrzywdzonego/pokrzywdzonych).

• sankcje cywilnoprawne

Możesz być również narażony na sankcje cywilnoprawne, w przypadku zgłoszenia przez właścicieli nieruchomości sąsiednich roszczeń z tytułu naruszenia dóbr osobistych / roszczeń z tytułu odpowiedzialności deliktowej w związku z hałasem.

W przypadku procesu sądowego, możesz zostać zobowiązany do wypłaty zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych -miru domowego, ewentualny rozstrój zdrowia wynikający z hałasu oraz odszkodowania za ew. koszty leczenia z tym związane. Ciężar dowodu, że problemy zdrowotne wynikają z hałasu emitowanego przez zakład spoczywa na powodzie.

Poszukujesz więcej informacji na temat specjalizacji kancelarii prawa nieruchomości? Zapraszamy do zapoznania się z naszą ofertą dotyczącą wsparcia w obszarze prawa ochrony środowiska.

8/ Podsumowanie

Najważniejsze informacje:

• nie wszystkie rodzaje zabudowy są chronione przed hałasem;
• dopuszczalne poziomy hałasu ustala się dla terenów faktycznie zagospodarowanych: pod zabudowę mieszkaniową, pod szpitale i domy pomocy społecznej, pod budynki związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, na cele uzdrowiskowe, na cele rekreacyjno-wypoczynkowe, pod zabudowę mieszkaniowo-usługową.
• dopuszczalne poziomy hałasu uregulowane są w rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku z dnia 14 czerwca 2007 r.;
• skoro nie wszystkie rodzaje zabudowy są chronione przed hałasem, to przed sprawdzeniem, jakie dopuszczalne poziomy hałasu obowiązują dla zakładu, należy najpierw zweryfikować, czy normy te w ogóle obowiązują;
• żeby sprawdzić, czy normy obowiązują należy zweryfikować sąsiedztwo zakładu produkcyjnego, ustalić zakres oddziaływania hałasu (obszar analizowany), ustalić jakie rodzaje zabudowy znajdują się w tym obszarze, który rodzaj jest przeważający, i czy stanowi on tereny objęty normami ochronnymi;
• przekroczenie dopuszczalnych norm hałasu nie jest jeszcze podstawą do naliczenia kar administracyjnych, jest natomiast podstawą do wszczęcia postępowania w sprawie wydania decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu;
• decyzja o dopuszczalnym poziomie hałasu jest wydawana po stwierdzeniu, że dla obszaru analizowanego wokół zakładu obowiązują normy ochronne i że zostały one przekroczone;
• od decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu przysługuje odwołanie. Odwołanie należy złożyć w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji;
• naruszenie decyzji będzie skutkować naliczeniem kar administracyjnych (art. 298 p.o.ś.), przekroczenie hałasu jest stwierdzane przez WIOŚ na podstawie kontroli na miejscu i dokonanych pomiarów;
• naruszenie decyzji może skutkować również sankcjami karnymi, zgodnie bowiem z przepisami: „Kto narusza warunki decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu, podlega karze aresztu albo ograniczenia wolności albo karze grzywny”

Znajdziesz mnie też:

Photo by