Cyfryzacja planowania przestrzennego – nowelizacja UPZP z 16.04.2020 r.

26.04.2020 r.

Wraz z nowelizacją prawa geodezyjnego i kartograficznego, ustawa z dnia 16 kwietnia 2020 r. [1] wprowadziła również zmiany do ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Zmiana polega na nałożeniu na wszystkie gminy obowiązku prowadzenia systemów informacji przestrzennej oraz ich aktualizacji (w zakresie określonych w ustawie zbiorów danych), prowadzącej do cyfryzacji planowania przestrzennego.

Zmiany wprowadzone do ustawy wejdą w życie w terminie 6 miesięcy od dnia ogłoszenia ustawy z dnia 16 kwietnia 2020 r. o zmianie ustawy – Prawo geodezyjne i kartograficzne oraz niektórych innych ustaw, tj. w dniu 31 października 2020 r. Jest to czas, w którym gminy powinny przystosować obecnie prowadzone zbiory danych do standardów wyznaczonych ustawą.

1/ Dotychczasowy porządek prawny

Każdy, kto choć raz próbował ustalić uwarunkowania planistyczne dla danej nieruchomości, tj. obowiązywanie na jej terenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego bądź też jego procedowanie, ustalenie obszaru rewitalizacji w gminie itp. doskonale zdaje sobie sprawę, jak niełatwe jest to zadanie.

Część gmin faktycznie prowadzi obecnie zaawansowane systemy informacji przestrzennej (przykład krakowski warto zanotować), część gmin prowadzi je w ramach lokalnych lub regionalnych geoportali, jeszcze inne publikują informacje planistyczne jedynie wyłącznie w ramach Biuletynu Informacji Publicznej (BIP).

Wspólnym mianownikiem tych rozwiązań jest nie tylko ich rozbieżność pod względem techniczno-technologicznym, ale również niespójność, a czasem niekompletność danych, czy też niewielka częstotliwość aktualizacji tych danych.

Tworzenie, prowadzenie i udostępnianie zbiorów danych przestrzennych objęte są regulacjami ustawy z dnia 4 marca 2010 r. o infrastrukturze informacji przestrzennej [2], stanowiącej implementację dyrektywy 2007/2/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 14 marca 2007 r. ustanawiającej infrastrukturę informacji przestrzennej we Wspólnocie Europejskiej (INSPIRE) do polskiego porządku prawnego. Nadrzędnym celem ww. ustawy było utworzenie infrastruktury informacji przestrzennej.

Ustawa spójnie z dyrektywą INSPIRE określa zasady tworzenia oraz użytkowania infrastruktury przestrzennej na wysokim poziomie ogólności. Nie określa przy tym szczegółowych zasad tworzenia zbiorów, pozostawiając tę materię przepisom branżowym. Ustawa nie wprowadza również obowiązku tworzenia zbiorów danych przestrzennych.

W rezultacie, obecnie w zakresie zagospodarowania przestrzennego infrastrukturą objęte są te zbiory, które powstały w wyniku fakultatywnych działań samorządów.

Ponadto – jak wspomniano powyżej – wobec braku przepisów szczegółowych, określających merytoryczny zakres zbiorów zagospodarowania przestrzennego, istniejące zbiory występują w różnych, niejednolitych formatach i strukturach.

Można zaobserwować to na poniższych przykładach (portal gminy Bełchatów i portal miasta Krakowa podzielony na mapy tematyczne).

Poniższy przykład pokazuje również częsty problem tych systemów, tj. problemy techniczne (,,awarie’’), których rozwiązanie niejednokrotnie trwa dłużej niż kilka dni.

2/ Cel nowelizacji

Analizując uzasadnienie ustawy możemy wyczytać, że wprowadzenie podstaw prawnych umożliwiających powszechne udostępnianie dokumentów planistycznych z wykorzystaniem technik geinformacyjnych ma na celu przyspieszenie procesu inwestycyjnego.

Dalej ustawodawca wskazuje, że posiadanie zbiorów danych przestrzennych z informacją o zasięgach obowiązujących na terenie całego kraju aktów planowania przestrzennego pozwoli inwestorowi na uzyskanie odpowiedzi na pytanie o obowiązujące na danym terenie akty planowania przestrzennego, a tym samym określenie ścieżki procesu inwestycyjnego – w oparciu o obowiązujący miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego (MPZP) lub przez decyzję o warunkach zabudowy.

3/ Treść nowelizacji

Zgodnie z ustawą nowelizującą z dnia 16 kwietnia 2020 r., do ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym dodaje się ,,Rozdział 5a – Zbiory danych przestrzennych’’, a w ramach rozdziału: art. 67a – art. 67c.

Zgodnie z art. 67a ust. 1 u.p.z.p.:

,,Organy właściwe do sporządzania projektów aktów, o których mowa w ust. 2 [mpzp, studium, rewitalizacja – przyp.] tworzą oraz prowadzą, w tym aktualizują i udostępniają, zbiory danych przestrzennych w rozumieniu art. 3 pkt 11 ustawy z dnia 4 marca 2010 r. o infrastrukturze informacji przestrzennej (Dz. U. z 2020 r. poz. 177 i 284), zwane dalej: zbiorami”

Zgodnie z przepisem zbiory te obejmują dane przestrzenne tworzone dla następujących aktów:

planów zagospodarowania przestrzennego województwa, w tym planów zagospodarowania przestrzennego miejskiego obszaru funkcjonalnego ośrodka wojewódzkiego;
ramowych studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego związku metropolitalnego;
studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego;
planów miejscowych;
miejscowych planów odbudowy;
miejscowych planów rewitalizacji.

Na podstawie art. 67c ust. 1 u.p.z.p. wprowadza się obowiązek aktualizacji zbiorów danych najpóźniej w terminie 30 dni od dnia:

ogłoszenia w wojewódzkim dzienniku urzędowym aktu albo jego zmiany;
uchwalenia aktu albo jego zmiany – w przypadku aktów niepodlegających ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym;
wydania rozstrzygnięcia nadzorczego wojewody;
wydania wyroku sądu administracyjnego dotyczącego aktu.

Nowelizacja wprowadza również w art. 67b u.p.z.p. delegację ustawową do uregulowania przez ministra właściwego do spraw budownictwa w drodze rozporządzenia sposobu tworzenia oraz prowadzenia, w tym aktualizacji i udostępniania zbiorów, uwzględniającego zakres informacyjny, strukturę, format i rozdzielczość przestrzenną danych gromadzonych w zbiorach oraz szczegółowy sposób opisu zbiorów metadanymi infrastruktury informacji przestrzennej w zakresie zagospodarowania przestrzennego, mając na uwadze zarówno potrzeby krajowe, jak i wymogi rozporządzeń unijnych.

4/ Cyfryzacja na rynku komercyjnym

[Lokowanie produktu]

Zbiory danych przestrzennych oferuje również portal https://ongeo.pl/ poprzez wygenerowanie raportu o terenie.

Raporty o terenie dostępne w serwisie OnGeo.pl obejmują, poza danymi dotyczącymi planów miejscowych, również takie dane jak: cechy terenu nieruchomości, dane z Ewidencji Gruntów i Budynków, wydane pozwolenia na budowę, potencjalne zagrożenia i uciążliwości: hałas, tereny zalewowe, osuwiska, zanieczyszczenie powietrza, linie energetyczne, fizjografię terenu, informacje o demografii.

Zmawiając raport o terenie za pomocą OnGeo można zaznaczyć interesujące nas zagadnienia (nie jest konieczne uwzględnienie wszystkich dostępnych) i następnie wygenerować raport – cena raportu w zależności od zaznaczonych zagadnień widoczna jest na stronie.

Z kodem „KONSTRUKTYWNIE” zostanie naliczona 10% zniżka.

4/ Podsumowanie

Nowelizację należy ocenić pozytywnie, zakładając, że jej założenia zostaną sprawnie wdrożone w życie, może ona w rzeczywistości przełożyć się na przyspieszenie procesu inwestycyjnego poprzez ułatwienie uzyskiwania przez inwestorów danych pozwalających określić uwarunkowania planistyczno-przestrzenne nieruchomości.

Pod dużym znakiem zapytania stoi natomiast, czy obecne zasoby finansowe i kadrowe pozwolą gminom na stworzenie całej infrastruktury informacji przestrzennej do dnia 31 października 2020 r., mając także na względzie, że nieznane są ich szczegółowe wytyczne (do czasu wydania rozporządzenia wykonawczego).